Ít ai biết rằng, bên cạnh yếu tố di truyền và môi trường thì xã hội hiện đại với những áp lực vô hình cũng đang dần biến nhiều người trở thành nạn nhân của các căn bệnh tâm lý, tiêu biểu là rối loạn tâm lý. Nào, hãy cùng với Blog Adayroi tìm hiểu về vấn đề này nhé!
1. Rối loạn tâm lý là gì?
Đây được biết là một trong những căn bệnh khá phổ biến trong cuộc sống ngày nay và nếu không được chữa trị cũng như kiểm soát kịp thời thì nó có thể gây ra rất nhiều hậu quả nghiêm trọng, thậm chí đe dọa đến tính mạng con người.
Rối loạn tâm lý hay còn có tên gọi khác là rối loạn tâm thần, là những bất thường của tâm trí, nó sẽ được đề cập, biểu hiện bằng một loạt tâm trạng, suy nghĩ, hành vi tiêu cực ảnh hưởng đến cuộc sống của người bệnh và xã hội. Căn bệnh này đã được xác định và phân loại với nhiều hội chứng khác nhau như dấu hiệu trầm cảm xuất hiện ở cả nam nữ và người già rồi rối loạn lo âu, chứng mất trí, rối loạn ăn uống, tâm thần phân liệt….
Rối loạn tâm lý là một trong những căn bệnh phổ biến hiện nay (Nguồn: hellobacsi.com)
2. Nguyên nhân rối loạn tâm lý
Thực ra, hội chứng rối loạn tâm lý nói riêng và các căn bệnh liên quan tâm thần nói chung nguyên nhân chủ yếu gây ra chúng là do yếu tố di truyền và môi trường.
Di truyền học
Thông thường, những bệnh nhân từng có người thân mang tiền sử bị tâm thần thì có thể sẽ xuất hiện trên cơ thể một số loại gen có nguy cơ phát triển bệnh rối loạn về tâm lý và hoàn cảnh sống sẽ kích thích điều đó.
Mầm bệnh
Một số loại bệnh đã được khoa học chứng minh là nguyên nhân rối loạn tâm lý do liên quan đến việc tổn thương cho não hay tạo điều kiện phát triển, kích thích căn bệnh này xảy ra như rối loạn tâm thần kinh tự miễn dịch nhi kết hợp với vi khuẩn Streptococcus…
Chấn thương não
Trong não, có một hóa chất tự nhiên mang tên là Neurotransmitter – chức năng vận chuyển tín hiệu từ não đến các bộ phận của cơ thể. Do đó, khi não bị chấn thương tức là mạng thần kinh có chứa chất này bị suy yếu, hệ thống sẽ thay đổi và dẫn đến các bệnh về tâm thần.
Phong cách nhận thức
Luôn luôn nhìn nhận mọi vấn đề trong cuộc sống theo một chiều hướng tiêu cực, bi quan… sẽ khiến cho người bệnh cảm thấy chán nản, muốn buông xuôi mọi thứ và dẫn đến tổn thương về tâm lý.
Dinh dưỡng kém
Không phải ai cũng biết, vấn đề dinh dưỡng cũng chính là một trong những yếu tố quan trọng góp phần hình thành não bộ và thần kinh. Do đó, việc thiếu chất như thiếu hụt vitamin và các khoáng chất… có thể là điều kiện giúp cho hội chứng rối loạn tâm lý, tâm thần xảy ra dễ dàng hơn. Vì vậy, mọi người cần phải bổ sung một chế độ ăn uống bằng thực đơn giàu dinh dưỡng với nhiều thực phẩm xanh tươi, sạch sẽ và luôn đảm bảo chất lượng, vệ sinh an toàn.
Tiếp xúc với độc tố
Môi trường hiện nay xuất hiện khá nhiều độc tố, vì thế nếu không may bị tiếp xúc, va chạm với các chất độc hại cũng có thể gây ra bệnh liên quan đến tâm thần.
Căng thẳng mãn tính
Áp lực hoặc quá căng thẳng trong công việc, cuộc sống hàng ngày hay đời sống hôn nhân không hạnh phúc dẫn đến stress… cũng chính là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến bệnh rối loạn tâm lý.
Nghèo đói
Hoàn cảnh gia đình nghèo đói sẽ xô đẩy con người vào tình trạng cùng quẫn, bi quan hay sức khỏe thiếu chất dinh dưỡng… ảnh hưởng đến những suy nghĩ của hệ thần kinh và não bộ, có thể gây ra các triệu chứng của bệnh tâm thần.
Chiến tranh
Tiếp xúc với thời kỳ chiến tranh khắc nghiệt, có thể gây ra hiện tượng chấn thương tâm lý ở một số người do mất đi người thân thương… Từ đó, cũng dễ gây ra các rối loạn về tâm lý hay tâm thần.
Các vấn đề trong khi mang thai hoặc sinh
Trong quá trình mang thai, nếu mẹ bầu xuất hiện các dấu hiệu stress trầm cảm hoặc ngộ độc, viêm nhiễm hay thường xuyên sử dụng rượu, ma túy, chất kích thích… thì thai nhi sẽ có khả năng cao mắc bệnh rối loạn tâm lý.
Các vấn đề trong quá trình mang thai hoặc sinh nở cũng dẫn đến các bệnh rối loạn về tâm lý (Nguồn: lichngaytot.com)
3. Các chứng rối loạn tâm lý
Thông thường, nếu mắc bệnh, mọi người sẽ thấy có một số triệu chứng phổ biến, quen thuộc ở bệnh nhân như:
3.1 Thay đổi tính cách
Nếu ai đó đang hành động như một người khác hoặc có những hành động không phải là chính họ thì đây có thể là một dấu hiệu cảnh báo về bệnh tâm thần.
3.2 Cảm giác vô vọng hoặc choáng ngợp
Bên cạnh những triệu chứng như trên thì khó khăn về sức khỏe thường khiến mọi người bỏ cuộc – bởi cảm thấy cuộc sống thật quá khó khăn, luôn choáng ngợp, vô vọng hoặc sẽ không bao giờ cảm thấy một lần nữa bình thường.
3.3 Cách ly với xã hội
Người bệnh không muốn tiếp xúc với bất kỳ người nào, ngay cả người thân trong gia đình cũng không muốn nói chuyện – đây là một trong những các chứng rối loạn tâm lý rõ rệt nhất. Nguyên nhân có thể là do khả năng nói chuyện bị giảm sút hoặc bệnh nhân luôn hoang tưởng rằng người ta sẽ hại mình. Từ đó, dần dần sẽ bị cách ly với xã hội và luôn muốn dành thời gian cho chỉ 1 mình mà thôi.
3.4 Mất đi hành vi tự chăm sóc bản thân
Những người có vấn đề về tâm lý sẽ không bao giờ biết quan tâm đến các sản phẩm sức khỏe và sắc đẹp cũng như hạnh phúc của chính mình mà lại tham gia vào các hành vi nguy hiểm như uống rượu hay sử dụng ma túy, các chất kích thích…
3.5 Lo lắng không bình thường, tức giận hoặc ủ rũ
Ít ai biết rằng, những thay đổi nghiêm trọng trong cảm xúc như thường xuyên tức giận hoặc ủ rũ hay lo lắng bình thường kéo dài dai dẳng… cũng là một trong những nguyên nhân đáng báo động, liên quan đến căn bệnh rối loạn tâm lý.
Lo lắng không bình thường, tức giận hay ủ rũ – chứng rối loạn về tâm lý (Nguồn: voh.com.vn)
4. Biểu hiện rối loạn tâm lý
Thông thường, biểu hiện cũng như triệu chứng của các căn bệnh rối loạn tâm lý sẽ không giống nhau bởi còn phụ thuộc vào hoàn cảnh, tình trạng cũng như nhiều yếu tố khác. Nhưng nhìn chung, đều ảnh hưởng đến cảm xúc, suy nghĩ và hành vi của người bệnh.
Cảm thấy buồn hoặc tụt tâm trạng
Trong cuộc sống, nếu người bệnh luôn cảm thấy buồn ủ rũ hay thường xuyên bị tụt tâm trạng một cách bất thường thì đây chính là một biểu hiện cực kỳ phổ biến hay thấy ở căn bệnh rối loạn về tâm lý.
Biểu hiện của căn bệnh rối loạn về tâm lý (Nguồn: elle.vn)
Khó tư duy và khả năng tập trung kém
Khi mắc bệnh, đa số nhiều người sẽ cảm thấy không thể tập trung hoặc khó có thể tư duy vào một vấn đề nào đó để tập trung giải quyết công việc mà sẽ lan man hay mông lung, không xác định được rõ ràng mục tiêu…
Sợ hãi, lo lắng quá mức hoặc cảm giác tội lỗi theo hướng cực đoan
Như đã nói, một trong những biểu hiện rối loạn tâm lý mà ai cũng biết đó chính là nỗi lo sợ, tâm lý cực đoan và luôn suy nghĩ mọi chuyện một cách tiêu cực, theo chiều hướng cực đoan khiến cho tâm lý bất ổn, hoang mang.
Thay đổi tâm trạng nhanh chóng, quá phấn khích hoặc quá buồn rầu
Khi đang nói chuyện hoặc giao tiếp với người khác mà đột nhiên thay đổi tâm trạng một cách nhanh chóng, có thể là rất vui mừng, phấn khích hay buồn rầu thì đó cũng là một triệu chứng của căn bệnh liên quan đến tâm thần.
Không tiếp xúc với bạn bè và các hoạt động thường ngày
Tương tự như dấu hiệu của bệnh trầm cảm ở tuổi dậy thì, người bệnh bị rối loạn tâm lý sẽ tự kỷ một mình một thế giới và không hề muốn tiếp xúc với bất kỳ người nào khác kể cả người thân hay bạn bè…
Mệt mỏi, ít năng lượng, gặp vấn đề về giấc ngủ
Đa số những người gặp vấn đề về tâm lý sẽ luôn cảm thấy cơ thể mệt mỏi, như không có sức sống, năng lượng trong công việc, cuộc sống hay thường xuyên gặp các vấn đề về giấc ngủ.
Tách rời khỏi thực tế (ảo tưởng), hoang tưởng hoặc ảo giác
Bên cạnh triệu chứng tự kỷ hay trầm cảm thì biểu hiện ảo tưởng, hoang tưởng hoặc ảo giác cũng thường xuất hiện ở người rối loạn về tâm lý.
Không có khả năng làm những công việc thường ngày
Bởi đã gặp những vấn đề liên quan đến sức khỏe rồi tâm lý bất ổn, bất thường nên chắc chắn bệnh nhân bị bệnh tâm thần sẽ không thể nào có khả năng làm các công việc thường ngày được mà cần phải sự trợ giúp, giúp đỡ của người khác.
Lạm dụng rượu hoặc ma túy
Khi tâm lý buồn chán, bất ổn, nhiều bệnh nhân sẽ chỉ nghĩ đến rượu hoặc ma túy hay các chất kích thích… để giải tỏa tâm trạng.
Thay đổi lớn trong thói quen ăn uống
Nhiều bệnh nhân thay đổi cảm xúc, tâm trạng cũng sẽ thay đổi thói quen ăn uống khác lạ với những người bình thường.
Thay đổi xu hướng tình dục
Thay đổi theo chiều hướng nào cũng đều là tiêu cực vì khi đó tâm lý của người bệnh bất ổn sẽ không thể điều khiển hay kiểm soát được hành động của mình.
Thường xuyên bùng nổ tức giận, thù địch hoặc bạo lực
Như đã nói, rối loạn tâm lý sẽ ảnh hưởng trầm trọng đến cảm xúc, suy nghĩ. Người bệnh có thể bùng nổ sự tức giận hay hành động bạo lực bất kỳ lúc nào.
Có suy nghĩ về vấn đề tự tử
Vì mang tư tưởng tiêu cực, luôn suy nghĩ mọi chuyện theo chiều hướng cực đoan nên bệnh nhân bị bệnh liên quan đến tâm lý luôn nghĩ đến vấn đề tự tử để giải quyết mọi chuyện và chấm dứt căn bệnh này một cách nhanh chóng.
Gặp khó khăn trong việc giao tiếp hoặc thông hiểu vấn đề
Bệnh nhân bị rối loạn tâm lý sẽ gặp những khó khăn nhất định trong việc giao tiếp bởi không thể sử dụng ngôn ngữ một cách trơn tru như người bình thường. Từ đó, cũng không thể thông hiểu mọi vấn đề người khác nói một cách nhanh chóng, dễ dàng.
Gặp khó khăn trong việc giao tiếp (Nguồn: genvita.vn)
5. Cách chữa bệnh rối loạn tâm lý
Hiện nay, nhờ sự phát triển và tiến bộ của ngành y khoa nên đã có rất nhiều phương pháp điều trị rối loạn tâm lý tiên tiến, hiện đại. Tuy nhiên, tùy thuộc vào tình trạng bệnh mà bạn mắc phải sẽ có những cách chữa khác nhau.
5.1 Sử dụng thuốc đặc trị
Ít ai biết rằng, thuốc không hề có khả năng chữa khỏi triệt để bệnh tâm thần mà nó chỉ giúp cải thiện một số triệu chứng, dấu hiệu của bệnh mà thôi. Một số loại thuốc đặc trị hay được kê đơn như thuốc chống rối loạn thần kinh, thuốc chống lo âu, thuốc ổn định tâm trạng… kết hợp những thực phẩm hỗ trợ sức khỏe sẽ giúp cải thiện bệnh hơn.
5.2 Tâm lý trị liệu
Bên cạnh thuốc đặc trị thì tâm lý trị liệu hay còn được gọi là liệu pháp trò chuyện cũng được biết đến là một cách chữa bệnh rối loạn tâm lý cực kỳ hiệu quả. Có khá nhiều loại trị liệu tâm lý, phụ thuộc vào tình trạng bệnh cũng như sức khỏe của bạn sẽ được áp dụng loại trị liệu phù hợp. Từ đó, giúp điều chỉnh tâm lý, suy nghĩ hay hành vi… của bạn một cách tốt nhất.
5.3 Điều trị kích não
Cuối cùng, phương pháp điều trị rối loạn tâm lý được áp dụng dành riêng cho các trường hợp, tình huống mà sử dụng thuốc hay trị liệu không hiệu quả, đó chính là điều trị kích não. Nó sẽ bao gồm: kích thích dây thần kinh phế vị, não sâu hay kích thích từ xuyên sọ…
Sử dụng thuốc đặc trị để điều trị bệnh tâm lý (Nguồn: ydvn.net)
Mặc dù không phải là căn bệnh nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của con người nhưng nếu không được chữa trị kịp thời thì rối loạn tâm lý sẽ gây ra rất nhiều biến chứng khó lường. Vì thế, thông qua bài viết này, hy vọng mọi người sẽ có thêm nhiều kiến thức để chăm sóc sức khỏe cho mình và người thân trong gia đình một cách tốt nhất.