Theo các chuyên gia, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho bé trong vòng 6 tháng đầu. Vậy nếu có mẹ không may rơi vào trường hợp mất sữa phải làm thế nào? Cùng tìm hiểu nguyên nhân và cách khắc phục cho mẹ nguồn sữa dồi dào.
1. Nguyên nhân mất sữa sau sinh là gì
Để trả lời được câu hỏi sau sinh không có sữa phải làm sao thì các bạn cần phải xác định được nguyên nhân dẫn đến tình trạng này! Thông thường thì có 8 nguyên nhân cơ bản dưới đây:
1.1. Stress, trầm cảm
Mang thai và sinh con khiến cơ thể mẹ thay đổi rất nhiều đặc biệt là các nội tiết tố. Ngoài ra, việc thức đêm chăm sóc cho con rất dễ làm cho chị em rơi vào tình trạng trầm cảm. Một trong những nguyên nhân chính khiến mẹ rơi vào tình trạng mất sữa là vì quá lo âu, căng thẳng mệt mỏi.
Các hiện tượng như buồn chán, mất ngủ, tinh thần suy giảm sẽ khiến cơ thể mẹ bị ức chế hormon bài tiết sữa mẹ. Hệ quả là sữa mẹ sẽ ngày càng ít đi. Tình trạng này để lâu dẫn đến nguy cơ mất sữa là không thể tránh khỏi.
Stress khiến mẹ rơi vào tình trạng mất sữa sau sinh (Nguồn: bloganchoi.com)
1.2. Dinh dưỡng không đầy đủ
Mẹ sau sinh phải kiêng kem rất nhiều thứ. Việc không hiểu đúng về những thực phẩm tốt và không tốt cho mẹ rất dễ khiến bạn bị mất sữa.
Cơ thể mẹ phải có đủ chất dinh dưỡng cần thiết thì mới có khả năng tạo ra lượng sữa đầy đủ và chất lượng cho con.
Việc ăn uống kiêng khem quá mức hoặc chế độ ăn kiêng để giảm cân khắc khổ là nguyên nhân mẹ thiếu chất và dẫn đến hiện tượng mất sữa.
1.3. Nghỉ ngơi không hợp lý
Là một trong những nguyên nhân khiến các mẹ ít sữa sau sinh, vì sinh con mẹ mất một lượng máu không hề nhỏ. Bởi vậy, các mẹ cần phải có thời gian nghỉ ngơi hợp lý để phục hồi sức khỏe. Nếu không cơ thể mẹ sẽ rơi vào trạng thái mệt mỏi, tuyến sữa hoạt động kém, mẹ dễ bị mất sữa.
1.4. Thiếu kinh nghiệm chăm con
Mất sữa là vấn đề rất nhiều bà mẹ trẻ, lần đầu nuôi con gặp phải. Các mẹ không biết rằng số lần bú, cách vắt sữa và cách để bé bú cũng cần phải thực hiện đúng cách. Nếu không tìm hiểu kỹ những vấn đề này sẽ ảnh hưởng để lượng sữa, có thể ít dần đi cũng có khi là mất sữa luôn.
Không có kinh nghiệm chăm con nhỏ khiến sữa mẹ dần ít đi và mất hẳn (Nguồn: vietnamoi.com)
1.5. Sinh mổ
Sinh mổ vẫn có nuôi con bằng sữa mẹ được. Tuy nhiên, thời gian đầu, việc tiết sữa sẽ gặp nhiều khó khăn do tác dụng phụ của thuốc kháng sinh. Vậy nên, nếu sinh thường được thì các mẹ hãy chọn hình thức này.
1.6. Cho bé bú bình sớm
Nhiều mẹ lo ngại việc lượng sữa của mình ít, không đủ nuôi con nên để bé tập bú bình sớm. Nhưng hệ quả của việc này không những ảnh hưởng đến sự phát triển của bé vì trong 6 tháng đầu nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho bé vẫn là sữa mẹ. Bên cạnh đó, khi bé bú bình sớm, bé sẽ quen với núm vú giả thay vì núm vú của mẹ. Trong khi đó, sữa mẹ muốn tiết nhiều thì cần phải để bé bú liên tục. Nếu bé không bú mẹ nữa, việc mất sữa là điều đương nhiên.
Không nên cho bé bú bình sớm (Nguồn: nuoicontot.com)
1.7. Sử dụng thuốc
Theo các chuyên gia, trong thời gian cho con bú, mẹ nên hạn chế tối đa việc sử dụng thuốc. Bởi các loại thuốc thường gây ra các tác dụng phụ. Ví dụ như thuốc an thần có thể khiến bé ngủ nhiều, thay đổi mức độ tỉnh táo của bé, thuốc kháng sinh khiến bé bị rối loạn tiêu hóa, thuốc chống táo bón sẽ gây ra hiện tượng bé bị tiêu chảy. Một số loại thuốc còn có thể ảnh hướng đến lượng sữa tiết ra của mẹ khiến bé bị sụt cân thậm chí là mẹ mất sữa luôn. Nói chung, nếu mẹ bị bệnh bắt buộc cần dùng đến thuốc thì cần phải được sự tư vấn và hướng dẫn sử dụng của bác sĩ, không được tự ý dùng thuốc.
1.8. Uống ít nước
Nước có thể kích thích sữa mẹ tiết ra nhiều hơn đấy! Các chuyên gia cho rằng mỗi bà mẹ đang cho con bú cần bổ sung 2.5l nước mỗi ngày. Nếu cơ thể mẹ thiếu nước sẽ dẫn đến việc khô cạn nguồn sữa.
Ngoài ra, nguyên nhân khiến mẹ mất sữa còn do mẹ mắc 1 số bệnh về tuyến vú như: tắc tia sữa, áp xe vú, viêm ống dẫn sữa, nứt cổ gà nghiêm trọng, mẹ phẫu thuật ngực sau sinh. Bên cạnh đó, nếu mẹ có mắc 1 số bệnh liên quan đến rối loạn nội tiết hoặc tuyến yên và vùng dưới đồi bị tổn thương như bệnh tuyến giáp, thiếu máu, bị sót nhau thai … thì cùng có thể tác động đến quá trình sản xuất sữa nữa.
Cũng có 1 số mẹ mắc chứng thủy kiệt với các triệu chứng như khô môi, khát nước, nước tiểu màu vàng, táo bón, da dạm khiến cho việc điều tiết, hấp thụ nước của cơ thể không ổn định. Nước không được tích trữ trong cơ thể thì mẹ không có sữa là điều hiển nhiên bởi sữa chủ yếu là nước.
2. Sau sinh mất sữa phải làm thế nào
2.1. Chế độ dinh dưỡng đầy đủ
Một chế độ dinh dưỡng đầy đủ là cơ chế thiết yếu để nguồn sữa của mẹ ổn định. Mẹ nên chăm chỉ ăn những thực phẩm lợi sữa sau sinh nuôi con khéo lại giảm cân nhanh như lá chè vằng, đinh lăng, chân giò hầm đu đủ, lá sung, chuối … Ngoài ra, mẹ cần phải có chế độ dinh dưỡng cần bằng đủ rau, cá, thịt, trái cây để cơ thể đủ chất. Có thể kết hợp sử dụng các loại trà lợi sữa cho mẹ để đạt được hiệu quả cao. Như vậy mới có nguồn sữa chất lượng, bổ sung nguồn dinh dưỡng tốt cho bé. Nếu có điều kiện, mẹ nên mua những loại vitamin tổng hợp uống bổ sung thêm! Đây là cách chữa mất sữa sau sinh hiệu quả nhất!
2.2. Giữ đầu vú sạch, không làm cản trở các tia sữa
Nhiều mẹ mới sinh trong những ngày đầu thường rơi vào trường hợp tắc tia sữa. Nếu không điều trị kịp thời, không những sữa bị mất mà mẹ còn có thể bị viêm tuyến vú, áp xe tuyến vú thâm chị là u xơ tuyến vú.
Nguyên nhân tắc tia sữa là do mẹ không cho con bú sớm, thường xuyên. Cũng có nhiều trường hợp là do đầu vú không sạch, tạo điều kiện để vi khuẩn xâm nhập từ ngoài vào ảnh hưởng đến hệ thống ống dẫn sữa.
Do đó, mẹ cần phải giữ cho đầu vú sạch sẽ, khi cho con bú bàn tay cần phải vệ sinh cẩn thận, sau khi con bú xong cũng cần lấy khăn lau sạch.
Dấu hiệu tắc tia sữa để các bà mẹ trẻ nhận biết là: bầu vú căng to hơn so với bình thường, có cảm giác đau nhức, không tiết sữa hoặc sữa ra ít, khi sờ sẽ cảm nhận thấy khối tròn bề mặt gồ ghế, cứng, mẹ luôn thấy mệt mỏi thỉnh thoảng bị sốt và đau nhức. Khi có các dấu hiệu trên, các sản phụ cần đến gặp bác sĩ ngay để có phương pháp điều trị kịp thời.
2.3. Thư giãn tinh thần bằng cách đi dạo, nghe nhạc, đọc sách
Nguyên nhân chính dẫn đến việc mất sữa là do mẹ thường xuyên lo lắng, căng thẳng rơi vào trạng thái trầm cảm. Bởi vậy, để trả lời câu hỏi mất sữa thì phải làm sao, các mẹ hãy giữ tinh thần thật thoải mái, không nên suy nghĩ, đặt nặng các vấn đề quá nhiều. Tìm đến các phương pháp giải tỏa stress sau sinh hiệu quả để sữa về nhiều hơn.
Mẹ hãy đi dạo mỗi ngày để tinh thần thư giãn thoải mái (Nguồn: lolipet.net)
Một trong các cách giúp mẹ bầu giảm stress khi mang thai đó là nghe những bản nhạc nhẹ, giai điệu tươi vui. Hoặc đi dạo mỗi ngày vừa tập thể dục vừa thư giãn luôn. Các chị em cũng có thể đăng ký tham gia các khóa học nuôi con, các nhóm cộng đồng mẹ bỉm sữa để tâm sự, chia sẻ kinh nghiệm nuôi con, giải tỏa áp lực khi chăm con.
Nếu có điều kiện, mẹ có thể đến spa vừa để làm đẹp, lại vừa được thoải mái tinh thần. Hiện tại các voucher dịch vụ chăm sóc sau sinh tại spa uy tín cũng không đắt lắm đâu, nên chị em có thể an tâm!
2.4. Massage ngực
Massage ngực cũng là một cách để giải quyết tình trạng mất sữa phải làm thế nào? Khi massage ngực lượng prolactin và oxytocin sẽ gia tăng, kích thích sữa tiết ra nhiều hơn. Bên cạnh đó, các động tác massage còn đánh các các cục sữa đông, giúp sữa về nhiều và đều hơn. Đây còn là phương pháp giúp mẹ bỉm sữa cải thiện vòng 1 sau sinh săn chắc và quyến rũ.
Cách massage ngực gọi sữa về tương đối đơn giản gồm 6 bước bản:
Bước 1, bạn dùng ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa vuốt theo động mạch tuyến vú theo chiều từ bầu ngực ra đầu vú khoảng 5 lần.
Bước 2, dùng 3 ngón tay vuốt quanh đầu vú 4 vòng: 2 vòng theo kim đồng hồ, 2 vòng còn lại thì ngược.
Bước 3, bạn tiếp tục dùng 3 ngón tay tím quanh đầu vú, kéo nhẹ nhàng khoảng 4 lần. Bước 4, bạn dùng bàn tay tạo thành hình chữ C đỡ đầu vú từ dưới lên rung nhẹ bầu vú theo mức độ tăng dầu. Tay còn lại đặt lên quầng vú, massage nhẹ nhàng. Mỗi bên bạn làm khoảng 1 phút!
Bước 4, bạn dùng 1 tay đặt trên quầng vú, 2 ngón tay cái và trỏ áp theo chiều từ trên xuống, tay còn lại ép theo chiều từ dưới lên. Cả 2 tay đều hướng về quầng vú nhé. Mỗi bên làm khoảng 4 lần.
Bước cuối cùng, bạn dùng 1 tay ấn vào đầu vú và kéo nhẹ, tay còn lại xoa bóp đầu vú. Bước này bạn làm khoảng 4 lần! Đảm bảo sau khoảng 3 ngày, nguồn sữa mẹ sẽ dồi dào hơn rất nhiều đấy. Mẹ đừng quên vệ sinh bầu ngực và tay trước khi thực hiện. Có thể massage thêm bằng các loại máy massage giúp thư giãn và tác động tốt đến ngực.
2.5. Chườm nóng
Chườm nóng cũng là một cách khác để gọi sữa về. Cách này đơn giản lắm, chỉ cần mua các loại túi chườm nóng lạnh, chọn mức nóng và để trên bầu ngực là được. Hoặc bạn cũng có thể dùng nếp nóng mới nấu kết hợp với ít hành bọc vào 1 chiếc khăn lăn qua lăn lại trên bầu ngực.
2.6. Cho bé bú nhiều hơn
Nhiều mẹ thấy sữa ít về nên không muốn cho con bú. Việc làm này không những ảnh hưởng đến nguồn dinh dưỡng của bé mà còn khiến cho mẹ gặp phải trường hợp mất sữa luôn. Đừng thắc mắc mất sữa phải làm thế nào! Hãy để chính bé yêu giúp mẹ làm điều này. Động tác mút vú của bé là chất kích thích cực tốt để sữa tiết ra nhiều hơn đấy!
Mẹ cần cho bé bú thường xuyên để kích sữa (Nguồn: beyeu.com)
2.7. Vắt sữa
Đây là cách áp dụng với những mẹ mất sữa sau sinh vài ngày thôi. Nếu quá xa thì hiệu quả không tốt đâu. Bạn chỉ cần dùng tay hoặc máy hút sữa mô phỏng lại động tác bú của bé là được. Hãy làm thường xuyên để kéo sữa về cho con bú! Lượng sữa vắt ra bạn có thể đựng vào các túi trữ sữa đã được tiệt trùng để cho bé sử dụng.
2.8. Dùng máy hút sữa
Đây là cách giải quyết hiệu quả nhất nếu bé không chịu bú mẹ hoặc bú rất ít. Mẹ chỉ cần làm 15 phút/ lần để không đau nhức núm vú. Mẹ làm như vậy từ 8-10 lần/ ngày, mỗi lần cách nhau khoảng 1-2 tiếng!
Ngoài ra, khi dùng máy hút sữa mẹ chỉ nên để ở mức nhẹ hoặc trung bình thôi. Đây là mức phù hợp với lực bú sữa mẹ của bé. Nếu dùng lực mạnh, mẽ vừa bị đau mà bầu sữa quen với lực đó sẽ không ổn chút nào. Nó chỉ tiết sữa khi có lực như vậy, bé muốn bú mẹ cũng không được nữa!
Hiện nay trên thị trường có nhiều loại máy hút sữa chất lượng tốt, hiệu quả từ máy hút sữa bằng tay, đến máy hút sữa bằng điện, máy hút sữa đơn, máy hút sữa đôi, máy hút sữa giá rẻ, máy hút sữa cao cấp…. Các mẹ nên chọn những sản phẩm của thương hiệu uy tín, những địa chỉ bán hàng có giấy phép kinh doanh đầy đủ, chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu sử dụng, tránh mua hàng không có nguồn gốc rõ ràng!
2.9. Các phương pháp dân gian
Ngoài phương pháp trên thì khi mất sữa, mẹ có thể áp dụng 1 số phương pháp dân gian như dùng lá đinh lăng sắc nước uống. Để thay đổi khẩu vị, mẹ cũng có thể nấu canh đinh lăng hoặc luộc lá đinh lăng để bổ sung vào thực đơn hàng ngày. Ngoài ra, lá chè vằng cũng được coi là thần dược của phụ nữ sau sinh. Dùng lá chè vằng sắc nước uống khoảng 1 tuần bạn sẽ nhận ra ngay sự khác biệt của nguồn sữa.
2.10. Nếu vẫn chưa có sữa, nên khám bác sĩ
Sau khi đã áp dụng những biện pháp chưa giải quyết được tình trạng mất sữa phải làm thế nào? Lúc này bạn cần đến khám bác sĩ để được học tư vấn và đưa ra phương pháp điều trị tốt nhất. Bạn có thể đến Bệnh viện đa khoa quốc tế Vinmec, nơi có các bác sĩ chuyên khoa hàng đầu sẽ giúp bạn giải đáp và khắc phục tình trạng này nhanh chóng.
Đọc bài viết này, các bạn đã biết nguyên nhân mất sữa sau sinh và cách khắc phục. Chúc các mẹ luôn khỏe sớm có lại sữa sớm nhất.