Việc đề pa (depart trong tiếng Anh mang nghĩa là khởi hành) lên dốc tưởng đơn giản nhưng cũng sẽ tiềm ẩn nhiều vấn đề rủi ro nếu bạn phạm sai lầm dù là nhỏ nhất, với những xe ô tô số sàn thì đây lại là việc không đơn giản bởi nếu không xử lý đúng thì xe sẽ bị trôi, gây ảnh hưởng cho các phương tiện phía sau, thậm chí gây tai nạn.
- Những điều nên biết khi đi đường đèo núi
- 5 cách đạp chân ga ô tô để tiết kiệm xăng và đảm bảo an toàn
- Nguyên nhân ô tô máy yếu, rung cần số và cách khắc phục
Còn với xe ô tô sử dụng số tự động thì việc đề-pa lên dốc sẽ “dễ như ăn kẹo” chưa kể đến xe có hỗ trợ công nghệ khởi hành ngang dốc thì khái niệm đề pa lên dốc bị lãng quên cũng là dễ hiểu.
Việc khởi hành hoặc đề-pa ngang dốc với xe số sàn luôn là một bài tập khó khăn với bất cứ tài xế nào, kể cả là lái mới hay những tài lâu năm. Dù vậy, trăm hay không bằng quen tay, bạn vẫn có thể nắm vững kỹ năng này nếu đi theo những lưu ý dưới đây.
Danh mục bài viết
Đề pa lên dốc cao
Dùng phanh tay, kết hợp chân côn, ga, về côn hay dùng cả mũi và gót chân là những cách để đề-pa trên dốc mượt mà đối với xe số sàn.
Dùng phanh tay
Đề pa bằng phanh tay là cách dùng phanh khẩn cấp (emergency brake) để lên dốc. Theo các chuyên gia kinh nghiệm lái xe, phương pháp này được khá nhiều tài xế lựa chọn vì tính an toàn và hiệu quả, đặc biệt là trong các tình huống đề pa ngang dốc cho các tài mới.
Khi xe dừng lại ở dốc, tài xế cần kéo phanh tay (không dùng phanh chân) để giữ xe đứng yên. Sau đó, lái xe có thể đổi chân từ chân phanh sang chân ga. Khi cần di chuyển trở lại từ vị trí đứng yên trên dốc, tài xế cắt côn vào số và thực hiện nhả côn, đạp mớm ga như khởi động bình thường trên đường bằng, lúc này phanh tay vẫn chưa hạ nên xe chắc chắn không bị trôi. Tiếp tục nhả côn, đạp chân ga nhẹ nhàng tới khi có cảm giác xe bắt đầu di chuyển thì hạ phanh tay (vẫn ga) để xe tiến về trước.
Dùng chân ga, chân phanh và côn
Khác với cách dùng phanh tay để giữ xe đứng yên giữa dốc, nếu bạn muốn đề pa bằng chân ga, phanh chân thì chỉ giữ được xe ở giữa dốc trong tức thời chứ không thể đỗ quá lâu.
Theo đó, nguyên lý cũng giống như khi khởi động xe trên đường bằng, nhưng nhả nửa côn cho tới khi xe rung lên như đòi tiến về phía trước, lúc này nhả nhanh chân phanh, chuyển sang chân ga và đạp nhẹ ga để xe từ từ tiến lên.
Nếu đã nhả phanh mà xe vẫn không chạy thì nhấp thêm ga và nhả côn. Sau đó giữ như vậy cho tới khi xe leo hết dốc.
Dùng kết hợp mũi và gót chân phải
Trong các cách đề pa lên dốc thì cách này là ít được sử dụng nhất bởi các xe đều có cấu tạo chân ga riêng biệt, chưa kể chân mỗi người cũng có kích cỡ khác nhau.
Cụ thể, phương pháp này dựa vào việc sử dụng chân trái cắt côn trong khi mũi chân phải đạp phanh, nhưng cũng phải xoay chân phải sang để đạp ga bằng gót chân phải cho tới khi xe đủ ga lên dốc. Kết thúc quá trình, bạn nhả chân côn, phanh để xe tự leo dốc.
Vê côn đứng dốc
Cách vê côn đứng dốc chỉ áp dụng khi dừng xe trên dốc trong thời gian ngắn chứ không dùng khi phải đỗ hoặc dừng lâu. Với phương pháp này, người lái sẽ kết hợp ra côn vừa phải đồng thời mớm ga (nếu cần) cũng vừa đủ để xe có đủ lực kéo khiến không trôi xe nhưng cũng không tiến về trước.
Nhưng cách làm này nếu áp dụng lâu, liên tục có thể khiến mòn côn nhanh bởi ma sát sinh nhiệt lớn. Bù lại, vê côn lại thực sự hữu ích khi phải nhích từng chút một trên đường dốc, thời gian dừng không đủ lâu để kéo phanh tay.
Đề pa lên dốc vừa
Với những con dốc có độ thoải khá thấp thì người lái được khuyến cáo nên leo dốc bằng cách đạp chân phanh và chân côn. Cụ thể bạn phải giữ chân phanh để xe không bị trôi. Sau đó đạp côn, gài số 1 và hạ phanh tay. Thả chân côn chậm để tìm điểm côn, khi xe rung lên và tiến về phía trước nghĩa là bạn đã tìm đúng điểm côn.
Cần biết rằng điểm tiếp xúc của ly hợp tức là điểm mà động cơ và hộp số chạm vào nhau để tạo ra ma sát thông qua côn. Sau đó giữ chân ở điểm này sao cho xe không bị tắt máy và nhả chân phanh để giữ xe dừng bằng chân côn. Tiếp đến, chuyển chân qua bàn ga để đệm ga sao cho đẩy xe di chuyển.
Đề pa lên dốc khi tắc đường
Nếu dùng theo cách như lúc học lái là dùng “côn – phanh tay – ga” hoặc “côn – phanh chân – ga” liên tục khi tắc đường trên dốc sẽ khiến bạn vã mồ hôi, chân tay bạn mỏi nhừ. Để đề pa lên dốc liên tục khi bị tắc đường ở dốc, bạn cần phải luyện thêm thật nhuần nhuyễn “côn – ga”, để có thể giữ xe đứng trên dốc chỉ bằng côn – ga nghĩa là âm côn và mớm ga vừa phải để xe đứng tại dốc, nếu xe có hiện tượng lùi bạn nên thêm chút ga, nếu xe hơi nhích bạn giảm chút ga.
Một số mẹo giúp việc đề pa lên dốc dễ dàng hơn
Sử dụng côn hợp lý
Việc sử dụng côn khi đề pa leo dốc giúp việc leo dốc dễ dàng hơn, nhưng sẽ khiến côn bị mòn nếu sử dụng không đúng cách. Khi đạp nhả côn đúng, xe bạn sẽ không bị khựng lại hoặc vọt lên, miễn sao khi nhả côn ra tiếng máy xe vẫn không đổi và xe không bị mất đà là ổn. Ngoài việc sử dụng côn số sàn ở các trường hợp leo dốc, bạn còn có thể dùng côn để tránh xe bị giật hoặc xốc khi chạy ở những khúc đường xấu. Hay những nơi thành phố đông người bạn cũng có thể sử dụng côn để tránh việc chết máy mà lại an toàn.
Ra vào số với tốc độ thích hợp
Ngoài việc thực hiện các thao tác lên dốc thật chuẩn xác, bạn cũng cần phải biết tránh việc sang số khi máy xe chưa đủ vòng tua, để giúp xe không bị ý, không lướt mạnh được. Thông thường, các loại xe khác nhau thường có ngưỡng sang số khác nhau nên bạn nên tìm hiểu kỹ về ngưỡng vòng tua sang số. Nếu bạn vào số hợp lý khi đang leo dốc, bạn sẽ giúp kéo dài tuổi thọ máy và giúp bạn đi nhanh hơn và vượt chướng ngại tốt hơn.
Một số điều cần biết khi tiến hành đề pa leo dốc
– Khi bạn tiến hành dùng côn để leo dốc, đừng ngại vấn đề rằng bạn phải thực sự hành côn. Đôi khi trong quá trình leo dốc, bạn cảm thấy chân côn rung có cảm giác như quá tải, nhưng thực tế là điều này không ảnh hưởng quá nhiều đến chiếc xe. Thực tế, tài mới đều cho rằng hộp số và côn/ly hợp rất dễ bị hỏng nên thường không phát huy được hết sức mạnh của bộ phận này.
Bạn nên biết rằng, những tay lái già đời hay những người chuyên lái xe off-road còn sẵn sàng tận dụng bộ côn hơn bạn rất nhiều bởi bản chất bộ ly hợp và hộp số không hề mỏng manh như chúng ta tưởng. Tuổi thọ của chiếc xe sẽ khó bị ảnh hưởng chỉ bởi vài lần bạn bắt côn làm việc quá mức, vậy nên thay vì nghĩ cách giữ gìn côn, bạn nên tận dụng nó để đem lại sự an toàn cho bản thân khi leo dốc trước.
– Trong những lần tập leo dốc, bạn có thể lấy gạch hay cục đá bự để chèn bánh xe, tránh cho xe trôi về phía sau và bạn có thể an tâm học leo dốc hơn.
– Dốc càng cao thì việc đề-pa bằng côn càng khó khăn, đặc biệt là việc tìm ra điểm tiếp xúc của ly hợp. Lúc này bạn hãy cố gắng tìm điểm tiếp xúc này để thực hiện các bước tiếp theo.
– Nếu không quen leo dốc thì nên cố gắng tập luyện nhiều lần cách sử dụng côn và xử lí các đoạn dốc từ thoải đến cao.
Sai lầm dẫn đến tụt dốc khi đề pa
Điều sai lầm dẫn đến các tài xế bị tụt dốc lúc đề pa là quá trình nhả côn:
– Không điều khiển được chân côn dẫn đến nhả côn quá tầm dẫn đến chết máy.
– Trước khi nhả côn, phải ga thốc lên tầm vòng tua máy 1.500 – 2.000 vòng/phút nhưng trong quá trình nhả côn lại không giữ đều chân ga khiến đầu xe sẽ không ngóc lên được.
– Khi nhả côn, đầu xe chưa ngóc lên đã cắt phanh tay, khả năng tụt dốc là 95%, bạn vẫn chỉ có thể cứu bạn nếu nhả thêm chút côn và ga thốc lên.
– Sau khi cắt phanh tay, không giữ nguyên chân côn, chân ga lúc bắt đầu cắt phanh tay. Khả năng tụt dốc là 98%, 2% cho bạn bình tĩnh đạp côn, phối hợp với phanh và kéo phanh tay để thực hiện lại cú đề-pa.
Tóm lại trong quá trình từ lúc bắt đầu thực hiện cú đề pa ngoạn mục của bạn thì tay phải của bạn luôn cầm lấy cái phanh tay và hãy thật bình tĩnh. Đối với những xe máy còn ngon có thể đề pa như sau mà không cần kéo phanh tay:
– Đạp côn với phanh để dừng trên dốc.
– Khi đi, bạn hơi nhả côn thật từ từ, khi thấy xe rung rung lên, chuyển chân phanh sang chân ga, ga thốc lên, đảm bảo lên dốc 100%. Cách này chỉ dùng cho thời gian đỗ xe ngắn, nếu không sẽ xảy tình trạng mỏi chân.