Cơ thể của bạn giống như chiếc bản đồ và nhà kho – nơi lưu giữ mọi trải nghiệm bạn từng có.
Vì vậy, nhiều người trong chúng ta mang những cảm xúc bị kìm nén và bế tắc trên khắp các vùng cơ thể mà không hề hay biết. Trên thực tế, chúng ta có thể trải qua nhiều năm, thậm chí nhiều thập kỷ, hoàn toàn không biết gì về nguồn năng lượng bị kìm nén mà cơ bắp của chúng ta đang phụ thuộc. Nguồn năng lượng ấy chính là tác nhân gây ra vô số bệnh và tình trạng sức khỏe mãn tính khiến chúng ta luôn khổ sở.
Sự thật là cơ thể bạn không bao giờ quên.
Những cơn đau cơ bắp có thể bắt nguồn từ những căng thẳng (Nguồn: tetonpt.com)
Cơ thể là cách tiếp cận trung thực và rõ ràng nhất những cảm giác kìm nén và cả những ký ức đau thương. Dù có cố gắng không để tâm, che giấu hay kìm nén cảm giác của bạn bao nhiêu đi chăng nữa, cơ thể vẫn biết sự thật.
Nếu bạn đang vật lộn với những căng thẳng cơ bắp mãn tính ở cổ, vai, lưng, đùi, chân hoặc bất kỳ khu vực nào trên cơ thể, bài viết này có thể giúp chúng ta đi đến tận gốc cơn đau, một lần và mãi mãi.
1. Nguyên nhân gây căng thẳng cơ bắp mãn tính?
Theo một số nghiên cứu và bài báo, chúng ta bị căng thẳng cơ bắp mãn tính là do bốn nguyên nhân sau.
Nguyên nhân đầu tiên là do điều hòa xã hội. Điều hòa xã hội bắt đầu từ thời thơ ấu và được củng cố trong suốt phần đời còn lại của chúng ta thông qua cha mẹ, bạn bè, thầy cô, các thành viên gia đình và xã hội nói chung. Căng thẳng cơ bắp mà chúng ta phải chịu phần lớn là do kết quả của những niềm tin xã hội không lời mà chúng ta được dạy để áp dụng như một cách để “được chấp nhận” hoặc được yêu quý. Chẳng hạn, nhiều người trong chúng ta được dạy rằng “chỉ có em bé mới khóc”, vì vậy khi còn nhỏ, chúng ta đã học được cách kìm nén nước mắt và nỗi buồn để không bị coi là “đứa trẻ sơ sinh”. Chúng ta cũng được dạy rằng thể hiện sự tức giận là “điều tồi tệ” và sẽ bị trừng phạt khi thể hiện điều đó. Hình thức điều hòa này càng được củng cố trong suốt tuổi trưởng thành, đặc biệt là trong môi trường làm việc, nơi việc thể hiện sự tức giận được coi là không chuyên nghiệp và có thể gây nguy hại cho công việc của bản thân.
Nguyên nhân thứ hai của căng thẳng cơ bắp là tổn thương. Những trải nghiệm đau thương có thể đến từ những lần bị đánh đòn khi còn nhỏ cho đến những hành vi bạo lực cực độ. Tổn thương có thể là cố tình (như hãm hiếp hoặc tấn công thể chất) hoặc vô tình (một vụ tai nạn xe hơi) gây ra cho chúng ta. Khi không thể xử lý những trải nghiệm đau thương này một cách có ý thức, chúng có thể dẫn đến những nỗi sợ kinh niên, căng thẳng và thậm chí là xuất hiện PTSD. Sự lo âu, giận dữ và đau buồn dai dẳng này có xu hướng lưu lại trong cơ thể dẫn đến căng thẳng cơ bắp và nhiều bệnh khác như đau cơ xơ, rối loạn tiêu hóa, bệnh tâm thần và thậm chí là ung thư.
Nguyên nhân thứ ba của căng thẳng cơ bắp là căng thẳng tâm lý. Căng thẳng tâm lý bao gồm lo âu, thất vọng, buồn bã hoặc tức giận phát triển như do kết quả của nhận thức. Ví dụ: chúng tôi có thể phát triển căng thẳng tâm lý do suy nghĩ về đồng nghiệp của mình (ví dụ: họ lười biếng) hoặc do chính bản thân bị kẹt xe (“đáng lẽ chuyện này không nên xảy ra”). Xu hướng tự động gắn liền với những suy nghĩ này và thực hiện chúng một cách nghiêm túc là nguyên nhân khiến chúng ta bị căng thẳng tâm lý. Quan điểm của chúng ta càng tiêu cực, đáng sợ hoặc có lỗi bao nhiêu, chúng ta càng có xu hướng tích trữ căng thẳng trong cơ bắp.
Stress có thể khiến căng thẳng tích tụ trong cơ bắp (Nguồn: i.pinimg.com)
Nguyên nhân cuối cùng của căng thẳng cơ bắp là do các tác nhân gây căng thẳng và thói quen môi trường. Ví dụ, lối sống ít vận động (ngồi bên bàn làm việc cả ngày) có xu hướng làm trầm trọng thêm những cơn đau thể xác của vì chúng ta không tạo cơ hội để xua tan căng thẳng. Các thói quen khác như tư thế không tốt, thiếu ngủ, sử dụng ma túy, ăn uống không lành mạnh và ô nhiễm môi trường có xu hướng làm tăng khả năng bị căng thẳng cơ bắp mãn tính.
2. Hậu quả của căng thẳng cơ bắp mãn tính
Lĩnh vực y học tâm lý những năm qua đã thực hiện nhiều nghiên cứu và khám phá ra hiệu ứng tâm trí lên cơ thể và ngược lại. Đối với các căng thẳng cơ bắp do các yếu tố tinh thần và cảm xúc, chúng ta có xu hướng gặp nhiều vấn đề về sức khỏe:
- Rối loạn tâm trạng (lo âu, trầm cảm, SAD)
- Đau khớp và tăng khả năng chấn thương
- Đau bụng kinh (các vấn đề về kinh nguyệt)
- Mất ngủ
- Các vấn đề về da (mụn trứng cá, bệnh vẩy nến)
- Hen suyễn và sốt
- Nhức đầu và đau nửa đầu
- Đánh trống ngực và đau ngực
- Buồn nôn
- Đau cơ xơ hóa
- Hội chứng ruột kích thích
- Các vấn đề GI (tiêu chảy, đầy hơi, táo bón, u nang)
- Tăng huyết áp/huyết áp cao
- Rối loạn chức năng tình dục (xuất tinh sớm, quan hệ tình dục đau đớn)
- Gia tăng xu hướng các hành vi gây nghiện
Đây chưa phải là danh sách hoàn thiện và còn nhiều hậu quả khác nữa của căng thẳng cơ bắp.
3. 9 loại căng thẳng cơ bắp do cảm xúc bị kìm nén gây ra
Theo một nghiên cứu được thực hiện vào năm 2012, 25,3 triệu người Mỹ (11,2%) phải chịu những đau mãn tính mỗi ngày và 17,6% bị đau ở mức độ nghiêm trọng. Nghiên cứu duy nhất này cho thấy một thực tế nghiệt ngã rằng: rất nhiều người trong chúng ta hàng ngày đang bị căng thẳng cơ bắp. Chắc chắn phải có một cách sống tốt hơn.
Là một người phải vật lộn với chứng đau vai gáy mãn tính trong nhiều năm, tôi đã may mắn khám phá ra nguồn gốc của những cơn đau nhờ một phương pháp chữa bệnh được gọi là “thả nổi”. Nhờ những trải nghiệm có được trong bể nổi (còn được gọi là bể thiếu cảm giác hoặc bể cách ly) tôi đã phát hiện ra rằng những căng thẳng cơ bắp của tôi có liên quan mật thiết đến những ký ức cũ và những cảm xúc bị kìm nén. Nằm trong bóng tối, không có âm thanh hoặc cảm giác đầu vào trên 800 pound muối Epsom hòa tan, tôi dần dần bắt đầu cảm thấy cơ bắp của mình thư giãn. Khi mỗi nhóm cơ thư giãn và co thắt, những suy nghĩ và cảm xúc bùng lên trong đầu tôi. Ví dụ, khi cột sống của tôi buông xuống nước, tôi có thể cảm thấy nỗi buồn tràn qua và những ký ức từ thời thơ ấu chạy qua tâm trí. Tôi cảm thấy đùi trên của tôi giải phóng cơn co thắt khi sự lo lắng và cô đơn trào lên trong cơ thể. Tôi cảm thấy nỗi sợ hãi, gánh nặng được giải phóng khỏi vùng vai và gáy của mình.
Mặc dù chẳng ai giống ai và không có nơi nào (được biết) tuyệt đối trong cơ thể lưu giữ những cảm xúc hoàn toàn, nhưng có những nơi nhất định có xu hướng tích lũy các loại cảm xúc cụ thể.
Dưới đây là chín hình thức đau cơ phổ biến nhất và những cảm xúc tiềm ẩn liên quan đến những loại đau cơ đó.
3.1. Căng thẳng cơ vai = Gánh nặng và Trách nhiệm
Khi cảm thấy bị đè nặng bởi những căng thẳng trong cuộc sống, chúng ta thường có xu hướng tích lũy những cảm xúc này lên vai. Bạn đã bao giờ nghe thấy câu nói “mang trọng lượng của cả thế giới trên vai” chưa? Căng thẳng cơ vai dường như có mối liên hệ mật thiết với trách nhiệm và cảm xúc xã hội, bao gồm cả mang gánh nặng của người khác một cách vô thức. Như vậy, nhiều người có tính đồng cảm, hàn gắn, tận tâm chăm sóc phải vật lộn với chứng căng thẳng cơ vai mãn tính.
Những cơn đau cơ vai có thể do những trách nhiệm, gánh nặng trong cuộc sống (Nguồn: familydoctor.org)
3.2. Căng thẳng cơ cổ = Sợ hãi và sự thể hiện bản thân bị kìm nén
Căng thẳng cơ cổ thường liên quan đến các vấn đề về luân xa cuống họng như không có khả năng giao tiếp rõ ràng hoặc là chính mình khi ở bên cạnh người khác. Cảm giác sợ hãi và lo âu cũng thường xuyên được lưu giữ trong khu vực này, đặc biệt là phản ứng vật lý trước các tình huống nguy hiểm (vì cổ là khu vực dễ bị tổn thương) hoặc môi trường lạ. Căng thẳng cơ cổ cũng liên quan đến vấn đề niềm tin.
3.3. Lưng trên = Đau buồn
Nỗi buồn chưa thể nói ra và không được giải phóng có xu hướng tích tụ trong khu vực lưng trên. Vì khu vực này gần với tim, đó cũng là nơi lưu giữ những cảm xúc liên quan đến sự đau lòng và mất mát. Ví dụ, nếu mang theo nỗi đau về người thân hoặc gia đình, bạn có thể sẽ cảm thấy căng thẳng trong lĩnh vực này.
3.4. Lưng giữa = Bất an và bất lực
Các liệu pháp chữa bệnh truyền thống như bấm huyệt cho rằng luôn có mối liên hệ giữa đau lưng giữa với cảm giác bất lực, vô vọng và bất an. Nếu cảm thấy không được người khác hoặc cuộc sống ủng hộ, bạn có thể sẽ phải chịu những căng thẳng ở khu vực này.
3.5. Lưng dưới = Cảm giác tội lỗi, xấu hổ và không xứng đáng
Các vấn đề về lưng dưới thường tương quan với cảm giác giá trị bản thân thấp và khó chấp nhận. Những cảm giác như tội lỗi, xấu hổ và thậm chí là không đủ khả năng tình dục hoặc chấn thương cũng có thể được lưu giữ ở đây.
3.6. Bụng = Không có khả năng xử lý cảm xúc
Câu nói “Tôi có thể chịu đựng được nó” chính là mô tả thích hợp nhất về những căng thẳng cơ bụng. Nếu cảm thấy cứng hoặc đau bụng, có thể bạn đang phải vật lộn để xử lý những cảm xúc tiêu cực (và thậm chí cả tích cực).
3.7. Đùi trong = Sợ tổn thương
Bạn có lo lắng và không tin vào người khác? Nếu đang phải chịu đựng những lo âu xã hội, ta cũng có thể bị đau đùi trong. Bởi vì đôi chân của chúng ta được lập trình về mặt sinh học để chạy khi chúng ta lần đầu tiên phát hiện ra mối nguy hiểm, nỗi sợ hãi đối với người khác thường được lưu giữ ở đây.
3.8. Đùi ngoài = Thất vọng và thiếu kiên nhẫn
Bạn sống nhanh như thế nào? Càng sống nhanh và không suy nghĩ càng có nhiều khả năng nguồn năng lượng thất vọng và thiếu kiên nhẫn sẽ dự trữ ở cơ đùi ngoài. Công việc và cuộc sống cá nhân của chúng ta cũng có thể góp phần lớn vào sự căng thẳng cơ bắp ở khu vực này.
3.9. Mông = Tức tối và giận dữ
Bạn có thường xuyên gặp với những người luôn than thở “bị đau ở vùng mông” hay không? Sự tức tối và cơn giận dữ bị kìm nén thường được lưu giữ trong mông. Hãy chú ý lần tới khi cảm thấy đầu mình sôi lên, hãy tự quan sát xem có thấy vấn đề gì ở mông không?
4. Làm thế nào để giải phóng cảm xúc bị kìm nén
Đến đây bạn có thể tự hỏi làm thế nào để giải phóng những cơn căng thẳng trong cơ bắp của mình. Dưới đây là một số lời khuyên:
- Cho phép “cảm nhận để chữa lành”. Một trong những cách dễ nhất để xóa tan cảm giác căng cơ là chủ động cảm nhận và buông bỏ cảm xúc khi chúng đến. Tất nhiên, điều này không phải lúc nào cũng khả thi, vì vậy vào cuối mỗi ngày, hãy cho phép bản thân có không gian để cảm nhận những cảm xúc đã trải qua trong ngày. Việc cảm nhận cảm xúc này có thể là khóc, đấm hoặc la hét vào gối, hoặc bất kỳ hình thức giải phóng nào khác.
- Chấp nhận thái độ không phán xét. Khi phán xét cảm xúc của mình là xấu xa và hay sai lệch, vô tình chúng ta lại càng làm sâu thêm sự đau khổ và tăng cường sự căng thẳng trong cơ bắp. Thay vào đó, chỉ cần nhận ra rằng cảm xúc là cảm xúc. Nó không cần phải có ý nghĩa gì trừ khi bạn muốn.
- Viết nhật ký về cảm xúc. Hãy để tất cả những cảm xúc tuôn trào trên những trang nhật ký, hoàn toàn tự do, không cần kiểm soát. Đây là một phương pháp chữa bệnh rất tốt nếu được thực hiện thường xuyên.
- Hãy dịu dàng với chính mình. Căng thẳng cơ bắp có xu hướng “góp giọng” thêm vào tiếng nói tiêu cực bên trong khiến chúng ta càng bị căng thẳng hơn. Để phá vỡ cái vòng luẩn quẩn cơ thể nuôi dưỡng tâm trí và tâm trí nuôi dưỡng cơ thể, hãy dịu dàng với chính mình. Đối xử với bản thân như một đứa trẻ hoặc người bạn tốt nhất. Thực hành này là một cách đơn giản nhưng sâu sắc để giúp thư giãn.
- Kéo dãn cơ bắp của bạn. Thực hiện các động tác kéo dãn đơn giản hoặc thử tập yoga để thư giãn cơ bắp. Thậm chí chỉ cần năm phút mỗi ngày cũng đủ để mang lại hiệu quả.
- Hít thở sâu. Hít thở ngắn gây ra sự hạn chế không khí, lưu thông máu, khả năng loại bỏ độc tố và làm tăng cảm giác lo âu. Hãy hít thở sâu để kích thích dây thần kinh phế vị làm dịu tâm trí.
Thư giãn, xả stress bằng các bài tập (Nguồn: d39l2hkdp2esp1.cloudfront.net)
- Thả trôi cơ thể. Trừ khi bạn có thể đủ khả năng để đi ra ngoài vũ trụ hoặc buồng không trọng lực, tự thả trôi là cơ hội duy nhất trên hành tinh này để trải nghiệm cảm giác hoàn toàn không trọng lượng. “Bể không cảm giác” nghe thì có vẻ là phi lý, nhưng thực ra nó tác dụng chữa lành và làm dịu rất tốt. Những người mắc chứng sợ bị vây kín thường không có vấn đề gì với việc thả trôi. Một số lợi ích chính của việc thả trôi bao gồm khả năng đạt đến trạng thái bình yên và hạnh phúc bên trong, thư giãn cơ bắp, tăng cường magiê, ngủ ngon hơn, làn da được cải thiện, tinh thần minh mẫn và khả năng tập trung nâng cao. Để tận dụng tối đa tác dụng của việc thả trôi cơ thể, hãy thử tối thiểu ba lần.
- Mát-xa. Tìm đến nhà trị liệu mát-xa được cấp phép để giảm căng thẳng cơ bắp. Ngoài ra, có thể dùng quả đấm mát-xa để tự mình thư giãn (tôi cũng đang dùng quả đấm mát-xa).
- Thiền. Thiền là một cách tuyệt vời để trở tự trấn an và ý thức về những cơn căng thẳng cơ bắp khi chúng xuất hiện.
- Trị liệu nghệ thuật. Thể hiện cảm giác thông qua các hoạt động vẽ, điêu khắc hoặc bất kỳ phương pháp tự thể hiện nào khác như một hình thức trị liệu. Đây cũng là 1 trong 9 phương pháp trị liệu tâm lý chuyên sâu hiệu quả được ứng dụng nhiều trong việc điều trị trầm cảm.
Tôi hy vọng bài viết này có thể giúp mọi người hiểu rõ hơn về chứng căng thẳng cơ bắp của bản thân. Xin lưu ý rằng căng thẳng cơ bắp có nhiều nguyên nhân, và cảm xúc chỉ là một trong những nguyên nhân ấy. Ngoài ra, danh sách được trình bày trong bài viết này vẫn chưa hoàn chỉnh hay cố định. “Mỗi cây mỗi hoa” có nghĩa là điều quan trọng là mỗi người phải chủ động khám phá những cảm xúc có liên quan đến sự căng thẳng cơ bắp của chính mình. Bạn phải tự mình khám phá.
Bài viết được dịch theo 9 Types of Muscle Tension Caused by Trapped Emotions xuất bản trên Lonerwolf.