Mỗi bệnh ung thư lại có những triệu chứng lâm sàng khác nhau, bình thường rất khó có thể phát hiện ra những biểu hiện khác lạ này. Chính vì vậy, việc áp dụng các phương pháp chẩn đoán ung thư sẽ giúp giải đáp hoàn toàn những nỗi lo về tình trạng sức khỏe của bạn!
1. Dấu hiệu mắc bệnh ung thư
Việc chẩn đoán xác định ung thư đa phần sẽ dựa trên những triệu chứng lâm sàng cũng như các kết quả xét nghiệm sơ bộ. Dưới đây là những triệu chứng rõ rệt và gần như đã bước vào giai đoạn muộn của bệnh.
Dấu hiệu ung thư qua tình trạng cân nặng (Nguồn: 10minutos.com.bo)
1.1 Sút cân
Biểu hiện lâm sàng đầu tiên là sút cân trầm trọng, bởi lẽ đa phần các loại bệnh ung thư đều làm suy yếu hệ miễn dịch cũng như quá trình chuyển hóa, hấp thụ các chất. Ở giai đoạn muộn, bệnh nhân mắc ung thư có thể bị giảm từ 5-10kg trong một tháng.
1.2 Đau
Các cơn đau xuất hiện do sự chèn ép dây thần kinh hoặc sự tắc nghẽn tại ống tiêu hóa, đường tiết niệu ở nơi mà khối u xâm lấn. Bên cạnh đó, những cơn đau này còn có thể xuất phát từ sự phá hủy tế bào, các vết sưng viêm do chính tế bào ung thư gây nên. Xác định vị trí và cường độ của các cơn đau cũng là một trong những cách phát hiện ung thư giai đoạn sớm được nhiều người áp dụng.
1.3 Có dấu hiệu hội chứng bít tắc
Cùng với các vấn đề như chèn ép và xâm lấn, một khi đã phát triển đến kích thước nhất định, các khối u di căn có thể gây bít tắc tại những vị trí như ống tiêu hóa, đường tiết niệu hoặc hô hấp. Ví dụ, ung thư dạ dày, trực tràng gây hẹp môn vị làm chướng bụng kèm theo đau và nôn nhiều. Cần phải sử dụng các phương pháp chẩn đoán ung thư như nội soi, siêu âm… mới có thể phát hiện ra những biến chứng này.
1.4 Hội chứng cận u
Hội chứng gây ra do sự tăng tiết các hoạt chất với cơ chế gần như hormon gây thay đổi nồng độ các chất trong cơ thể từ các khối u đang phát triển. Có thể kể đến một vài trường hợp như tăng tiết thyroxin và hàm lượng canxi huyết ở ung thư mô biểu bì, ung thư trên ống tiêu hóa hay tăng tiết TSH ở ung thư phế quản…
1.5 Xuất hiện triệu chứng chèn ép và xâm lấn
Khi xuất hiện các triệu chứng chèn ép, có lẽ tình trạng bệnh đã tiến triển xấu hơn rất nhiều và các tế bào ung thư cũng đã xâm lấn đến một vài vị trí nhất định trên cơ thể. Ví dụ, cảm giác nghẹn, khó thở, nuốt vướng gây ra bởi các khối u trung thất. Hay biến chứng ung thư cổ tử cung chèn ép niệu quản làm tăng ure huyết, đau quặn thận…
Các khối u phát triển và chèn ép lên những cơ quan khác (Nguồn: thanhnien.com.vn)
2. Các phương pháp chẩn đoán ung thư
2.1 Chụp X-quang
Dựa trên nguyên lý hấp phụ tia X của các mô, bộ phận khác nhau trên cơ thể có thể chẩn đoán và phát hiện các khối u một cách nhanh chóng và chính xác. Cụ thể, chụp X-quang được sử dụng trong các trường hợp như chụp phổi, xương; chụp X-quang, chụp CT scanner hay sử dụng chất cản quang để chụp mạch máu, khung đại tràng, dạ dày…
2.2 Nội soi
Phương pháp được sử dụng trong việc chẩn đoán các khối u tồn tại ở ống tiêu hóa, đường hô hấp hoặc ở vị trí đầu và trên gương mặt. Các thiết bị nội soi được đưa vào bên trong cơ thể, gửi trực tiếp những hình ảnh “nội soi” được ra bên ngoài. Phương pháp nội soi cũng được áp dụng trong cả những ca phẫu thuật khó, đòi hỏi độ chính xác cao.
2.3 Siêu âm
Siêu âm là phương pháp chẩn đoán thông qua hình ảnh được áp dụng rộng rãi trong rất nhiều trường hợp và loại bệnh lý khác nhau. Theo đó, đối với căn bệnh ung thư, phương pháp này được sử dụng để chẩn đoán ung thư nguyên phát, kích thước và sự xâm lấn của các khối u tới các cơ quan như gan, thận, tử cung… Đồng thời có thể phát hiện sự di căn ở nhiều vị trí khác nhau trong cơ thể.
2.4 Chụp cộng hưởng từ (MRI)
Phương pháp này có nguyên lý khá giống với chụp X-quang. Tuy nhiên, thay vì chiếu tia X, các thiết bị y tế và máy chẩn đoán hình ảnh sẽ phát ra các từ trường có tần số radio tương tác trực tiếp với các proton cấu tạo mô, tế bào từ đó phản hồi ngược lại các tín hiệu được mã hóa với hệ thống máy tính cho ra những kết quả bằng hình ảnh. Phương pháp này còn có thể mô tả sâu hơn về cấu tạo và thành phần sinh hóa của những khối u gây ung thư.
2.5 Chất chỉ điểm ung thư (Tumor markers)
Thực tế, chất chỉ điểm ung thư do chính các tế bào ung thư hoặc lành tính tiết ra tại các khối u hoặc trong một vài trường hợp bệnh lý khác. Chính vì vậy, việc tiên lượng nồng độ của các chất này trong cơ thể sẽ cho biết tình trạng bệnh hiện tại. Đa phần nồng độ các chất sẽ tăng cao vào giai đoạn cuối của bệnh tuy nhiên cũng có rất nhiều trường hợp thay đổi phụ thuộc vào thể trạng và cách thức lấy mẫu sàng lọc. Việc tìm ra các chất chỉ điểm ung thư có ý nghĩa rất lớn trong công tác chẩn đoán và điều trị bệnh.
Cách chẩn đoán ung thư sớm bằng chất chỉ điểm (Nguồn: paramountlifecare.com)
2.6 Chẩn đoán Y học hạt nhân
Phương pháp này gồm 3 kỹ thuật chính là ghi hình phóng xạ, chụp xạ hình và chụp xạ hình cắt lớp điện toán. Những kỹ thuật này chủ yếu dựa trên ứng dụng của đồng vị phóng xạ và bức xạ Gamma vì vậy đòi hỏi các thiết bị tân tiến cũng như chi phí mua sắm, vận hành đắt đỏ. Hiện tại chỉ có một số bệnh viện lớn tại Trung ương như Bạch Mai, Chợ Rẫy, bệnh viện Việt Đức… mới áp dụng được phương pháp này.
2.7 Chẩn đoán tế bào học
Kỹ thuật giúp phát hiện ung thư cấp tế bào với độ chính xác cao thường được áp dụng trong việc chẩn đoán ung thư tại những vị trí khác nhau trong cơ thể. Theo đó, những mẫu tế bào được nghi ngờ là đã nhiễm ung thư sẽ được lọc và quan sát trực tiếp trên kính hiển vi điện tử. Vì thế, nhờ các tiến bộ y khoa, bạn nên đăng ký phương pháp tầm soát ung thư cấp tế bào với độ chính xác của các kết luận lên tới 90% và chỉ sau khoảng thời gian từ 30-60 phút thực hiện.
Phương pháp chẩn đoán ung thư bằng tế bào học (Nguồn: uitm.edu.vn)
3. Phòng chống bệnh ung thư
3.1 Sinh hoạt lành mạnh, hợp lý
Ung thư là loại bệnh vô cùng nguy hiểm mà ai cũng có thể mắc phải. Tuy nhiên, hoàn toàn có thể chủ động phòng tránh bằng chế độ sinh hoạt, lao động lành mạnh, hợp lý. Bổ sung những loại thực phẩm phòng chống, tiêu diệt mầm mống ung thư giàu chất xơ, Vitamin và chất chống oxy hóa. Đồng thời, tránh xa các loại chất kích thích, đồ uống cũng như môi trường sống độc hại.
3.2 Khám sức khỏe định kỳ
Tham gia khám sức khỏe định kỳ 6 tháng một lần là cách tốt nhất giúp bạn giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh một cách tốt nhất. Bởi lẽ đa phần ung thư đều được khởi phát từ những tác nhân thông thường, cơ hội điều trị bệnh dứt điểm sẽ rất cao nếu được phát hiện sớm.
Vừa rồi là những kiến thức y khoa liên quan tới các phương pháp chẩn đoán ung thư sớm hiện đang được áp dụng đối với hầu hết các loại bệnh. Hiện tại, những phương pháp tầm soát, chẩn đoán sớm ung thư đã đạt được độ chính xác rất cao cũng như chi phí thực hiện hoàn toàn hợp lý. Bạn có thể đến hệ thống bệnh viện đa khoa quốc tế Vinmec uy tín để khám và sàng lọc ngay từ bây giờ!