Thuốc thực sự là phương pháp điều trị đầu tiên được khuyên dùng ở Anh cho người trưởng thành mắc ADHD. Một bác sĩ tâm thần giỏi sẽ theo dõi sự tiến triển của bạn một cách cẩn thận để tìm ra loại thuốc và liều lượng phù hợp với nhu cầu. Nhưng dùng thuốc chữa ADHD hay không là tùy lựa chọn của mỗi người. Bạn hoàn toàn có thể chọn thử các phương pháp điều trị tăng động giảm chú ý khác.
Có nhiều lựa chọn phương pháp điều trị khác cho người trưởng thành mắc ADHD, và khuyến cáo bạn nên thử chúng dù có dùng thuốc hay không. Rốt cuộc, thuốc có thể mang lại sự tập trung mới, nhưng nó không thể thay đổi thói quen cố hữu trong suốt cuộc đời người mắc ADHD. Vậy thì điều nên làm là gì?
1. Trị liệu hành vi nhận thức (CBT)
Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) là phương pháp điều trị tâm lý được khuyến cáo cho người trưởng thành mắc ADHD ở Anh. Tổng quan về tất cả các nghiên cứu xung quanh ADHD và CBT đã kết luận tích cực rằng liệu pháp CBT có nhiều hứa hẹn trong việc giảm đáng kể các triệu chứng tăng động giảm chú ý. Các chuyên gia đều khuyên bạn nên tham gia một liệu pháp điều trị CBT ngay cả khi đang chọn dùng thuốc.
Liệu pháp CBT giúp bệnh nhân ADHD kiểm soát căn bệnh của mình tốt hơn (Nguồn ảnh: Internet)
Trong trường hợp người trưởng thành mắc ADHD nhẹ, chỉ riêng liệu pháp CBT đôi khi có thể đủ để giúp khách hàng cảm thấy kiểm soát được cuộc sống một lần nữa.
CBT có tác động như thế nào với người trưởng thành mắc ADHD? CBT hướng dẫn bạn phát hiện và kiểm soát chu kỳ giữa suy nghĩ, cảm xúc và hành động. Điều này dẫn đến việc nhận ra suy nghĩ chỉ là suy nghĩ, thay vì phản ứng với chúng. Người trưởng thành mắc ADHD thường phải chịu sự bốc đồng, điều này giúp giảm bớt sự hối tiếc khi làm những việc thiếu suy nghĩ.
Đây cũng là liệu pháp hữu ích để xử lý sự thất vọng và lòng tự trọng thấp mà ADHD gây ra. CBT giúp bạn thấy cảm xúc của mình được kích thích bởi những suy nghĩ và bạn có thể đặt câu hỏi về tính hợp lệ của những suy nghĩ này và ngăn chặn vòng luẩn quẩn đẩy tâm trạng đi xuống.
Nếu bạn quyết định thử dùng liệu pháp tâm lý CBT, hãy đảm bảo bác sĩ trị liệu có chuyên môn hoặc kinh nghiệm làm việc với khách hàng trưởng thành mắc ADHD, để họ có thể điều trị tâm lý theo hướng phù hợp.
2. Tĩnh tâm
Tĩnh tâm là một trong những liệu pháp phổ biến là bởi vì nó có tác dụng. Tĩnh tâm cải thiện sự tập trung và là cứu cánh cho những người mắc ADHD ở người lớn. Một nghiên cứu năm 2011 về tĩnh tâm và não thậm chí còn chỉ ra cách liệu pháp này giúp vô hiệu hóa mạng lưới chịu trách nhiệm liên quan đến chứng mất tập trung trong não. Bằng cách giúp bạn chú ý đến những gì bạn đang thực sự nghĩ, cảm nhận và trải nghiệm ngay tại chỗ và ngay tại thời điểm, tĩnh tâm giống như sẽ lấy đi sự nhiễu động để tăng mạnh sự tập trung.
Tĩnh tâm thực sự rất giúp ích cho bệnh AHDH (Nguồn ảnh: Internet)
Tĩnh tâm cũng làm giảm sự bốc đồng. Yếu tố kích thích sự bốc đồng là so sánh với quá khứ và lo lắng về tương lai. Chẳng hạn: “Lần trước tôi đã không nắm lấy cơ hội này vì vậy tốt nhất tôi nên nắm lấy nó. Nếu tôi không đặt vé ngay bây giờ và theo anh ấy đến một quốc gia khác, tôi sẽ không bao giờ gặp lại anh ấy nữa”. Thực hành tĩnh tâm có nghĩa là đưa ra quyết định từ những gì bạn thực sự cảm thấy và trải nghiệm trong thời điểm hiện tại, và làm chậm bản thân đủ để tạo ra một lối mở để suy nghĩ mọi thứ.
Bạn có thể nhận ra rằng mình không thực sự muốn công việc trong ngành truyền thông và bạn đã bỏ lỡ thời gian qua cho công việc này thay vì làm công việc tài chính chỉ vì lo lắng cho những thay đổi của đất nước. Và bởi vậy, bạn không cần miễn cưỡng chấp nhận một cuộc phỏng vấn.
3. “Huấn luyện viên” ADHD
Mặc dù CBT có thể giúp kiểm soát tốt hơn các xung động và tâm trạng, nhưng trọng tâm của nó không phải là giữ cho bạn đi đúng hướng với mục tiêu của mình. Và nếu một điều có thể hạ thấp lòng tự trọng của bạn thì đó là sự thất bại liên tục để hoàn thành các việc bạn đặt ra, điều mà có thể xuất phát từ ADHD.
Một “huấn luyện viên” ADHD có thể giúp bạn tiến bộ bất chấp sự mất tập trung. Và nhiều người trong số họ cũng bị chứng ADHD, vì vậy họ biết những gì họ đang nói và có thể chỉ ra sự tự hủy hoại bản thân của bạn một cách nhanh chóng.
4. Tự điều trị ADHD
Tự điều trị có thể có nhiều phương diện, chẳng hạn như nghiên cứu rối loạn tăng động giảm chú ý để biết bạn đang đối phó với điều gì, hoặc nói chuyện với người khác trong các diễn đàn hỗ trợ để cảm thấy bớt cô đơn và vấn đề lòng tự trọng về “sự khác biệt” có thể được xử lý.
Các phương pháp tự điều trị tăng động giảm chú ý khác có thể bao gồm các kỹ thuật quản lý lối sống như học cách sắp xếp thời gian hoặc tìm cách để xây dựng nề nếp và hỗ trợ nhiều hơn trong cuộc sống. Có lẽ bạn muốn thuê một trợ lý riêng để giúp bạn có trách nhiệm và xem xét các cách để giải thích ADHD với gia đình để họ có thể hỗ trợ.
Một trong những kỹ thuật tự điều trị tốt nhất cho người trưởng thành mắc ADHD (và tâm trạng nói chung) có thể là tập thể dục. Các hooc môn endorphin được giải phóng có thể cải thiện sự tập trung sau quá trình tập luyện. Nó cũng giúp bạn ngủ ngon hơn, điều mà nhiều người bệnh gặp khó khăn do tâm trí bận rộn từ ADHD.
Tập luyện thể dục giúp giải phóng hóc môn endorphin – hóc môn giúp cải thiện sự tập trung (Nguồn ảnh: Internet)
Và chế độ ăn uống cũng là một lộ trình tự điều trị khác. Không dựa trên bằng chứng xác thực, người ta cho rằng chế độ ăn uống lành mạnh ít đường và bao gồm các chất bổ sung như dầu cá có thể hữu ích.
5. Nhưng những điều này có thực sự hữu ích như thuốc?
Phải chú ý rằng tất cả các phương thức trên mang tính hỗ trợ và cam kết. Có thể nói điều tốt nhất bạn có thể làm nếu bị ADHD khi trưởng thành là cam kết với chính mình để có được sự hỗ trợ tốt hơn. Và cho dù là dùng thuốc hay thiền định và trị liệu, thì đó là việc cam kết và không nản lòng để tìm kiếm sự giúp đỡ tạo nên điều khác biệt.
Bài viết được dịch theo Adult ADHD Treatment – What are the Drug-Free options xuất bản 23/06/2016 trên trang Harley Therapy Counselling Blog.