Trong cuộc sống hàng ngày, bằng một cách vô tình nào đó con người rất dễ bị nhiễm độc kim loại nặng nhưng lại không biết theo cơ chế như thế nào và tác hại của chúng đối với sức khỏe ra sao? Hãy cùng với Blog Useful.vn đi tìm câu trả lời trong bài viết dưới đây.
1. Cơ chế nhiễm độc kim loại nặng trong cơ thể người
Mặc dù chúng ta sẽ thường xuyên bắt gặp kim loại nặng ở xung quanh nhưng không hề biết rằng chúng sẽ nhiễm vào cơ thể con người chủ yếu thông qua 4 con đường. Đó là:
1.1. Nhiễm kim loại nặng qua nguồn nước, thực phẩm
Đầu tiên, nguồn nước và đất chính là tác nhân dễ bị nhiễm kim loại nặng nhất bởi sự rò rỉ, xử lý rác thải cũng như khai thác bừa bãi của các ngành công nghiệp trong khu đô thị như luyện kim, cơ khí, làm gốm… Sau đó, sẽ kéo theo thực phẩm mà con người ăn uống hàng ngày. Cụ thể: thủy sản, tôm cá được nuôi trong nguồn nước ô nhiễm, rau củ quả được trồng trên đất bị ô nhiễm, gia súc hoặc gia cầm cũng được nuôi bằng nguồn thức ăn ô nhiễm đó…
Nguồn nước bị ô nhiễm (Nguồn: plo.vn)
1.2. Nhiễm kim loại nặng qua hô hấp
Tiếp theo, một trong những cơ chế khiến mọi người dễ dàng bị nhiễm độc kim loại nặng chính là con đường hô hấp. Tức là hàng ngày hít phải khói, bụi bẩn hay sống trong bầu không khí đã hoặc đang bị ô nhiễm bởi sản xuất công nghiệp, rác thải từ sinh hoạt hay khí thải ra các phương tiện giao thông…
1.3. Nhiễm kim loại nặng qua vật dụng
Con người còn có thể bị nhiễm kim loại nặng thông qua việc sử dụng những đồ vật, vật dụng có “sở hữu” các nguyên tố nguy hiểm này. Ví dụ như mua son môi có hàm lượng chì cao, đồ chơi của trẻ em không đảm bảo chất lượng vì có chứa chì…
1.4. Nhiễm kim loại nặng qua da
Mặc dù không trực tiếp như con đường hô hấp hay tiêu hóa nhưng nếu bạn làm việc trong môi trường có chứa nhiều chất độc hại mà không sử dụng dụng cụ, bảo hộ lao động che chắn, cẩn thận thì hoàn toàn có thể bị nhiễm kim loại nặng thông qua da. Nhất là khi tiếp xúc một thời gian lâu dài sẽ gây đột biến, quái thai và có thể bị ung thư. Đừng bỏ qua 18 tác hại của độc tố tích tụ lâu ngày vô cùng nguy hiểm nếu bạn cảm thấy điều gì đó bất thường trong cơ thể, bởi đó có thể là nguồn cơn của những căn bệnh nguy hiểm khác.
2. Triệu chứng nhiễm kim loại nặng
Dường như chúng ta đều biết, nhiễm kim loại nặng sẽ gây ảnh hưởng vô cùng nguy hiểm và trầm trọng đến cơ thể cũng như sức khỏe – sắc đẹp của con người. Tuy nhiên, để phát hiện ra được những triệu chứng, dấu hiệu đầu tiên thì không hề dễ dàng bởi đa số chúng đều có đặc điểm chung là tích tụ dần dần rồi mới phát tác.
Vì thế, mọi người cần biết một số triệu chứng mãn tính và cấp tính của việc nhiễm độc kim loại nặng như dưới đây để kịp thời phát hiện, chữa trị.
2.1. Các triệu chứng mãn tính
Đa số các triệu chứng mãn tính thường xảy ra khi bệnh nhân đã tiếp xúc với nguồn kim loại nặng đó trong một thời gian khá dài và thường rất khó nhận biết. Một số dấu hiệu phổ biến như bị liệt, tổn thương não do nhiễm chì, viêm loét da, viêm nướu… khi bị nhiễm Crom, mắc 1 số bệnh ung thư da, phổi, thần kinh ngoại biên… là bởi nhiễm Asen (thạch tín).
2.2. Các triệu chứng cấp tính
So với mãn tính thì các triệu chứng cấp tính thường dễ nhìn thấy và bắt gặp hơn khi người nào đó có nguy cơ nhiễm kim loại nặng. Tuy nhiên, nếu như triệu chứng mãn tính phát tác từ từ thì dấu hiệu cấp tính đe dọa trực tiếp đến tính mạng con người, có thể gây tử vong ngay lập tức hoặc gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng cho sức khỏe con người một cách nhanh chóng.Nếu bị nhiễm chì, bệnh nhân sẽ gặp phải triệu chứng cấp tính là buồn nôn, tiêu chảy, táo bón, đau bụng… Nhiễm Crom sẽ vô cùng khó thở, ói mửa rồi xuất hiện trong ruột, thở khò khè khó nhọc. Đối với nhiễm thủy ngân, dễ bị kích thích, mệt mỏi, mất ngủ, thiếu máu…
Khó thở là triệu chứng thường gặp (nguồn: vinmec.com)
3. Tác hại nhiễm kim loại nặng đối với sức khỏe con người
Khi bị nhiễm kim loại nặng thì tác hại của chúng đối với sức khỏe con người vô cùng trầm trọng và nguy hiểm. Vậy cụ thể từng kim loại nặng sẽ ảnh hưởng như thế nào?
3.1. Nhôm
Có thể nói, nhôm chính là kim loại cực kỳ phổ biến, hiện diện ở khắp mọi nơi trong môi trường sống của con người: không khí, nước uống, dược phẩm, vật dụng, sản phẩm tiêu dùng… Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nếu cơ thể bị nhiễm nhôm với hàm lượng lớn thì sẽ gây ảnh hưởng khá trầm trọng đến con người. Nó sẽ làm đau nhức xương, tổn thương mô, hệ xương hoặc giảm hồng cầu trong máu, gây thiếu máu, xuất hiện các triệu chứng biểu hiện bệnh ung thư phổi phổ biến hay tụy tạng…
3.2. Chì
Thực ra, ít ai biết rằng hiện nay chì vẫn được sử dụng khá rộng rãi tại nhiều xưởng, nhà máy sản xuất công nghiệp, mỹ phẩm… Nếu không may bị nhiễm độc kim loại nặng này, con người có thể bị rối loạn thần kinh, thiếu máu, suy thận, cao huyết áp… Đối với phụ nữ, dễ bị sảy thai, sinh non, thậm chí là vô sinh. Còn ở trẻ em – những người có nguy cơ nhiễm chì cao thì sẽ bị tác động lên hệ thần kinh trung ương cũng như não bộ gây hôn mê, co giật hoặc tử vong hay chậm phát triển và rối loạn hành vi, rất nguy hiểm.
Môi trường công nghiệp thường xuyên tiếp xúc với chì (Nguồn: corrocogroup.com)
3.3. Thiếc
Cũng giống như nhôm, thiếc là một kim loại khá phổ biến trong cuộc sống của chúng ta. Và ở một hàm lượng nhỏ, nó sẽ không hề gây hại đến sức khỏe của con người. Tuy nhiên nếu phải tiếp xúc với hàm lượng lớn thì nguyên tố này sẽ khiến hệ hô hấp của con người bị ảnh hưởng trầm trọng kèm theo các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn… thậm chí nặng hơn sẽ dẫn đến căn bệnh ung thư.
3.4. Thallium
Hiện nay, Thallium vẫn được sử dụng khá rộng rãi trong các ngành công nghiệp như sản xuất thuốc trừ sâu, diệt chuột hoặc điện tử, thủy tinh… Bên cạnh đó, nó còn được áp dụng với nhiều mục đích khác nhau trong ngành y tế. Tuy nhiên, không giống như các nguyên tố khác, chỉ cần một nồng độ Thallium thấp cũng có thể khiến cho con người bị nhiễm độc với nhiều triệu chứng, dấu hiệu cấp tính như rối loạn thị giác, đau đầu, mệt mỏi, chán ăn, trầm cảm…
3.5. Thủy ngân
Thủy ngân là một độc tố được tìm thấy khá nhiều ở trong pin, thuốc xịt muỗi, thuốc mỡ và một số loài cá biển như cá chó, cá kiếm, cá vược… Vì thế, có thể thấy con đường dễ lây nhiễm độc kim loại nặng này chính là tiêu hóa thức ăn, nguồn nước, thủy sản không đạt chuẩn len lỏi trong bữa cơm gia đình và qua con đường hô hấp khi hít phải những chất thải công nghiệp. Mặc dù ngấm ngầm nhưng thủy ngân có thể gây ra một số triệu chứng cấp tính, dễ thấy như ớn lạnh, khó thở, đau bụng, dị ứng, mệt mỏi, nhức đầu… Đặc biệt, nguyên tố này cực độc với thai nhi, gây biến dạng chi, khuyết tật thần kinh hay bại não… Do đó phụ nữ mang thai nên cẩn thận và hạn chế khi ăn cá biển có chứa nhiều thủy ngân.
Thủy ngân gây hại đến thai nhi (Nguồn: karofivietnam.vn)
3.6. Cadmium
Ít ai biết rằng, cùng với chì và thủy ngân thì Cadmium cũng được coi là một trong những kim loại nguy hiểm nhất đối với cơ thể con người. Nguyên nhân chủ yếu khiến bị ngộ độc nguyên tố này chính là thông qua nguồn nước và thực phẩm bị ô nhiễm bởi Cadmium có nhiều trong đất. Hoặc hít phải bầu không khí nhiễm Cadmium từ các nhà máy sản xuất công nghiệp thải ra. Rất hiếm xảy ra những trường hợp bị ngộ độc Cadmium vì cơ thể hấp thu chúng rất ít nhưng nếu bị một lượng nhỏ cũng sẽ gây ảnh hưởng trầm trọng. Những dấu hiệu, triệu chứng đầu tiên dễ thấy là sốt cao, nhịp tim chậm, khó thở, đau thắt ngực…
3.7. Asen (thạch tín)
Asen từng được mệnh danh là “vị vua của các chất độc” bởi nó có thể giết chết một người trưởng thành với hàm lượng bằng nửa hạt ngô. Trong cuộc sống hiện nay, chất độc này có thể được tìm thấy ở nguồn nước ngầm, đất, bầu không khí hay thực phẩm mà con người ăn uống hàng ngày.
Nếu bị ngộ độc Asen cấp tính, bệnh nhân sẽ có các triệu chứng, dấu hiệu như nôn mửa, đau bụng, khát nước dữ dội, mạch đập yếu, mặt nhợt nhạt thâm tím rồi có thể tử vong nhanh chóng. Còn nếu nhiễm độc ở mức độ thấp, sẽ gây mệt mỏi, buồn nôn, thiếu máu, rụng tóc, rối loạn nhịp tim, mạch máu bị tổn thương… dần dần dẫn đến căn bệnh ung thư rồi chết.
3.8. Bismuth
Có thể nói rằng, trong các kim loại thì Bismuth chính là nguyên tố bất thường do độ độc tính của nó không quá cao. Phải chăng vì vậy mà nó được áp dụng khá nhiều trong ngành y tế, được sử dụng để chế tạo thành thực phẩm hỗ trợ sức khỏe rất hiệu quả mà cụ thể là làm thuốc điều trị viêm loét dạ dày – tá tràng? Tuy nhiên, cần lưu ý là nếu không may bị nhiễm độc kim loại nặng này với hàm lượng lớn, có thể dẫn đến bệnh não rất nguy hiểm và trầm trọng.
3.9. Mangan
Mangan được cho là nguyên tố vi lượng rất cần thiết cho cơ thể của con người với hàm lượng vừa đủ, dao động mỗi ngày khoảng 30-50mg/kg trọng lượng. Tuy nhiên, nếu vượt quá hàm lượng trên thì kim loại này hoàn toàn có thể gây độc cho chúng ta. Nó có thể tác động lên hệ thần kinh trung ương, làm tổn thương bộ máy tuần hoàn, thận hay tế bào…
Đặc biệt, nguyên tố Mangan còn rất có hại cho trẻ em, vì thế khuyến cáo phụ nữ đang mang thai cũng như trẻ em cần tránh xa và tuyệt đối không nên tiếp xúc với nguồn nước có chứa Mn. Như vậy, về lâu dài các gia đình nên chọn mua thực phẩm organic, sạch – xanh – tươi mới cung cấp đầy đủ vitamin, khoáng chất cho cả nhà trong bữa ăn hằng ngày.
3.10. Crom
Tương tự như đồng, chì, nhôm hay thiếc thì crom cũng là một trong những hợp chất được sử dụng rất rộng rãi và phổ biến trong các ngành ứng dụng sản xuất công nghiệp như in mực, nhuộm, mạ điện kim loại, thuộc da… Bên cạnh đó, nó còn có thể tự xuất hiện tự nhiên thông qua các hoạt động như phong hóa địa chất đất và đá hay phun trào núi lửa… Nếu hàm lượng crom cao đi vào trong cơ thể con người thì sẽ gây ngộ độc dẫn đến tử vong còn lâu dài, sẽ tích tụ từ từ kèm theo các biến chứng, dấu hiệu như loét da, viêm mũi, ảnh hưởng đến hô hấp…
Crom được dùng trong xi mạ đồ đạc (Nguồn: trangvangvietnam.com)
Mong rằng với những thông tin hữu ích về cơ chế cũng như tác hại của việc nhiễm độc kim loại nặng mà bài viết đã chia sẻ giúp bạn ngăn chặn, phòng ngừa các căn bệnh nguy hiểm. Bên cạnh các phương pháp thải độc tự nhiên, bạn nên cùng gia đình đăng ký gói detox kim loại nặng an toàn, hiệu quả, trả lại một cơ thể thanh thoát, nhẹ nhàng, khỏe mạnh sẵn sàng cho những khởi đầu mới trong ngày.